Άγιος Δημήτριος, ο Πολιούχος της Κρανιάς

Του Χρήστου Γ. Γκουνέλα,

Θεολόγου

Ο Άγιος Δημήτριος, ο μεγαλομάρτυρας και μυροβλύτης, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη κατά το έτος 280 μ.Χ. Οι γονείς του ήταν επίσημοι άνθρωποι και ο Δημήτριος κοντά στη φθαρτή δόξα είχε και πάμπολλα πνευματικά χαρίσματα και ολόψυχη πίστη στον Χριστό.

Εκείνο τον καιρό αυτοκράτορας στη Ρώμη ήταν ο χριστιανομάχος Διοκλητιανός που είχε διορίσει καίσαρα στα μέρη της Μακεδονίας ένα στρατηγό γαμπρό του ονόματι Μαξιμιανό, εξίσου σκληρόκαρδο και αιμοβόρο. Ο Μαξιμιανός, διόρισε τον Δημήτριο άρχοντα της Θεσσαλονίκης, αφού εκτίμησε σε αυτόν την παλικαριά, την εξυπνάδα του και τα πολλά χαρίσματά του και νομίζοντας ότι είναι ειδωλολάτρης. Ο Δημήτριος χάρηκε με την τιμή αυτή γιατί θα του δινόταν έτσι η ευκαιρία να κηρύξει τον Χριστό και να φέρει τους υπηκόους του στην αληθινή πίστη.

Ο Μαξιμιανός έπειτα από νικηφόρο πόλεμο που έκανε με τους Σκύθες, γύρισε στην Θεσσαλονίκη τροπαιούχος. Από τις πόλεις που περνούσε έκανε παντού θυσίες στα είδωλα. Τότε μερικοί ειδωλολάτρες καταγγέλλουν τον Δημήτριο ως χριστιανό. Ο Μαξιμιανός κάλεσε όλους τους αξιωματούχους της Θεσσαλονίκης να προσφέρουν θυσία στα είδωλα, για να εξακριβώσει αν ο Δημήτριος θα ερχόταν. Ο Δημήτριος όμως δεν πήγε και τότε διέταξε ο Μαξιμιανός να τον συλλάβουν και να τον οδηγήσουν μπροστά του.

Με φοβέρες και απειλές ο Μαξιμιανός προσπαθεί να πείσει τον Δημήτριο να αλλάξει την πίστη του. Μάταια όμως γιατί οι απαντήσεις  του Δημητρίου είναι γενναίες και θαρραλέες. Διατάζει τότε ο Μαξιμιανός να τον οδηγήσουν σε μια βρώμικη και υγρή φυλακή, με σκοπό να τον αφήσει να πεθαίνει εκεί, για να μην μαρτυρήσει (πεθάνει για την πίστη) και γίνει αγαπητός στη συνείδηση των χριστιανών.

Ύστερα από ένα χρόνο, στην Θεσσαλονίκη διοργανώνονται αγώνες τους οποίους θα τιμούσαν με την παρουσία τους ο άρχοντας Μαξιμιανός και ο αυτοκράτορας της Ρώμης Διοκλητιανός. Υπήρχε τότε ένας παλαιστής με το όνομα Λυαίος, ο οποίος ήταν πολύ ψηλός και είχε τέλεια εξάσκηση στη πάλη. Αυτός μπαίνοντας στο στάδιο αναζητούσε αντιπάλους, αλλά κανείς δεν τολμούσε να τα βάλει μαζί του. Τότε ο Λυαίος άρχισε να προκαλεί και να βρίζει τους χριστιανούς ώστε να παλέψει κάποιος χριστιανός μαζί του. Ένας νέος χριστιανός 20 ετών, ο Νέστορας, που ήταν μαθητής του Δημητρίου, φεύγει από το στάδιο, τρέχει στη φυλακή που ήταν ο Δημήτριος και ζητά την ευχή του να μονομαχήσει με το Λυαίο και να αποδείξει την δύναμη του Χριστού. Ο Δημήτριος τον ευλογεί και ο Νέστορας καταφέρνει να νικήσει τον Λυαίο στην αρένα. Το ειδωλολατρικό πλήθος θεώρησε τη νίκη του Νέστορα μεγάλη προσβολή και φώναζε στον Μαξιμιανό να τον σκοτώσουν. Ο Μαξιμιανός βρισκόταν σε δίλημμα καθώς θα έπρεπε να σκοτώσει τον νικητή και αμέσως τον καλεί μπροστά του. Ο Νέστορας παρουσιάζεται μπροστά του και ομολογεί ότι κατάφερε να σκοτώσει τον Λυαίο με τη δύναμη του Χριστού, του αληθινού Θεού που του δίδαξε ο Δημήτριος. Ο Μαξιμιανός τότε διατάζει να αποκεφαλίσουν τον Άγιο Νέστορα και να σκοτώσουν τον Δημήτριο ως υποκινητή του. Οι στρατιώτες πάνε στην φυλακή και εκεί λογχίζουν τον Δημήτριο σε όλο του το σώμα. Ο Δημήτριος παραδίδει την αγία του Ψυχή στα χέρια του Χριστού.

Ο Άγιος Δημήτριος, ο Μυροβλύτης

Οι συγγραφείς των εγκωμίων του Αγίου Δημητρίου, Ευστάθιος Θεσσαλονίκης, Γρηγόριος ο Παλαμάς και Δημήτριος Χρυσολωράς, αναφέρουν ότι το σώμα του Αγίου ετάφη στον τόπο του μαρτυρίου του. Ο δε τάφος μετεβλήθη σε βαθύ φρέαρ που ανάβλυζε μύρο, εξ ου και η προσωνυμία του Μυροβλύτου.

Ο τάφος του Αγίου Δημητρίου βρίσκεται στο μέρος όπου σήμερα στη Θεσσαλονίκη είναι χτισμένος περικαλλής ναός προς τιμήν του Μεγαλομάρτυρα Αγίου. Ενώ το μύρο που ανάβλυζε από τον τάφο του Αγίου Δημητρίου – σύμφωνα με μαρτυρίες και γραπτές πηγές - ήταν τόσο πολύ που έφτανε και χυνόταν μέσα στη θάλασσα της Θεσσαλονίκης η οποία βρίσκεται εκατοντάδες μέτρα μακριά από τον τάφο του Αγίου.

Σήμερα στον τάφο του Αγίου Δημητρίου που βρίσκεται στο υπόγειο του Ιερού Ναού του Αγίου Δημητρίου, Πολιούχου Θεσσαλονίκης, συνεχίζει να ρέει μύρο, θαυματουργικά, για χάρη των πιστών.

Στις βυζαντινές εικόνες αλλά και στην σύγχρονη αγιογραφία ο Άγιος Δημήτριος εικονογραφείται αρκετές φορές ως καβαλάρης με καφετί άλογο (σε αντιδιαστολή του λευκού αλόγου του Αγίου Γεωργίου) να πατά τον άπιστο Λυαίο.

Έτσι έζησε ο Άγιος Δημήτριος σε όλη του την επίγεια ζωή έχοντας τόσο μεγάλη πίστη στον Χριστό. Δεν θαμπώθηκε ούτε από τη δόξα ούτε από τα αξιώματά του. Αντίθετα, τα απαρνήθηκε όλα και σήκωσε το Σταυρό του Μαρτυρίου του με χαρά όπως τον σήκωσε και ο Ιδρυτής της Εκκλησίας, ο Χριστός. Έκανε πράξη τα λόγια του Αποστόλου Παύλου που λέει προς τον Τιμόθεο: «Συ ουν κακοπάθησον ως καλός στρατιώτης Ιησού Χριστού…» (Β΄Τιμόθεον 2,3).

Αυτήν ακριβώς λοιπόν την παρακαταθήκη της πίστης μας αφήνει ο Άγιος Δημήτριος και εμάς όλους τους σύγχρονους πιστούς που τιμούμε την μνήμη του. Σε μια εποχή όπως αυτή που ζούμε, εποχή σύγχυσης και έλλειψης πνευματικότητας, είναι ανάγκη όλοι οι πιστοί να τιμήσουμε τον Άγιο όχι μόνο προσερχόμενοι στην Εκκλησία και ανάβοντας ένα κερί, αλλά περισσότερο με τη ζωή μας.

Και βεβαίως θα πρέπει να γνωρίζουμε όλοι μας ότι η ζωή του Χριστιανού δεν είναι στρωμένη με ανέσεις, δόξα και χρήματα, αλλά με Σταυρό σαν αυτόν που σήκωσε ο Χριστός, και ο Άγιος Δημήτριος, για να αναστηθούμε κατόπιν μαζί Τους στην Αιώνια Ζωή. Άλλωστε, τιμή για τον Άγιο είναι η μίμησή του.

Η κυρία είσοδος του Ι.Ναού Αγίου Δημητρίου Κρανέας

Στο χωριό μας, την Κρανιά, ανέκαθεν τιμάται με ευλάβεια η μνήμη του Αγίου Δημητρίου που οι παππούδες μας τον κατέστησαν Πολιούχο του χωριού μας.

Η τοπική μας παράδοση αναφέρει ότι πριν χτισθεί το χωριό μας στον τόπο που βρίσκεται τώρα βρισκόταν μεγάλο δάσος. Μια νύχτα όμως ένας βοσκός που ποίμαινε τα πρόβατά του είδε φως να φωτίζει στο μέρος όπου τώρα είναι χτισμένος ο Ναός του Αγίου Δημητρίου και πλησιάζοντας στο μέρος αυτό είδε μια εικόνα του Αγίου Δημητρίου και ένα καντήλι δίπλα της. Αυτό το γεγονός ήταν αρκετό για να εγκατασταθεί πλέον το χωριό σε αυτό το μέρος που πριν ήταν δάσος, να χτισθεί Ναός προς τιμήν του Αγίου Δημητρίου και πέριξ του Ναού να χτισθούν τα σπίτια του χωριού.

Μεγάλο πανηγύρι  γινόταν για πολλά χρόνια στο χωριό μας με αφορμή τη μεγάλη εορτή του Αγίου Δημητρίου. Οι παλαιότεροι μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας χόρευαν έξω από το Ναό παραδοσιακά τραγούδια τραγουδώντας με το στόμα, ενώ η χαρά των συγχωριανών για τη μεγάλη εορτή συνεχιζόταν το βράδυ με παραδοσιακά όργανα, χορό και τραγούδι.

Άποψη του εσωτερικού του Ι.Ναού Αγίου Δημητρίου Κρανέας

Οι σύγχρονοι Κρανιώτες τιμούν και αυτοί με ευλάβεια την μνήμη του Αγίου Δημητρίου προσερχόμενοι στον Ιερό Ναό του χωριού μας την ημέρα της εορτής του. Όσο για τους συμπατριώτες μας που βρίσκονται μακριά από το χωριό, σίγουρα αυτήν την άγια ημέρα το μυαλό τους και η ψυχή τους είναι νοερά στο αγαπημένο τους χωριό και στις εορτές του Αγίου Δημητρίου που έζησαν παλιότερα στην Κρανιά με τα αγαπημένα τους πρόσωπα.