Απάντηση του Γιώργου Μπαλή: "Μνήμη και Τιμή"

Δημοσιεύουμε, αγαπητοί συμπατριώτες/τισσες, φίλες και φίλοι, την απάντηση του Γιώργου Μπαλή στους ενδοιασμούς και τις αντιρρήσεις κάποιων συμπατριωτών μας τόσο για τα γεγονότα της σύγχρονης τοπικής ιστορίας της Κρανιάς, όπως περιγράφονται από τον Γιώργο Μπαλή στα άρθρα του, όσο και για την πρόταση ανέγερσης μνημείου πεσόντων Εθνικής Αντίστασης στην Κρανιά.

Ακολουθεί η απάντηση του Γιώργου Μπαλή μέσα από την οποία αναλύει με ευσύνοπτο τρόπο το σκεπτικό του.

"Μνήμη και Τιμή"
Mε αφορμή τον διάλογο και τα σχόλια που δημοσιεύτηκαν στην ιστοσελίδα του αγαπητού Χρήστου Γκουνέλα, με θέμα την ανέγερση επετειακού μνημείου στα Πηγάδια ή στον Aϊ-Λιά, στο χωριό μας, θέμα όπου προέκυψε μετά την δημοσίευση δύο επετειακών άρθρων στην τοπική εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, την 18/10/2015 και την 10/2/2016, επιθυμώ να αναπτύξω το σκεπτικό μου και να στηρίξω την πρότασή μου. 

Δεν είναι στην πρόθεσή μου να εμπλακώ σε ένα ατέρμονο κύκλο συζητήσεων, με χιλιοειπωμένα επιχειρήματα, και μάλιστα από ανθρώπους οι οποίοι δεν κάνουν γνωστά τα πραγματικά ονόματά τους.   Πρέπει να δηλώσω ότι δεν είμαι ιστορικός. Το μόνο που με ενδιαφέρει, και προσπαθώ να πετύχω,  είναι η ιστορική έρευνα και η συμβολή στην ανάδειξη της τοπικής ιστορίας. Δεν μου αρέσει να βάζω «ταμπέλες» και δεν θέλω να αναλίσκομαι σε σκιαμαχίες με ανθρώπους  του «παρελθόντος».
Είναι γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι του Χωριού, πρωταγωνιστές εκείνης της εποχής, αλλά και ιστορικοί ερευνητές, βρίσκονται στην διαδικασία αξιοποίησης στοιχείων και πηγών που έχουν σχέση με την τοπική ιστορία. Πρέπει να γνωρίζετε πως η εύρεση στοιχείων αποδείξεων και πηγών για τους ιστορικούς είναι μία προσπάθεια συνεχής και επίπονη. Η ιστορία πάντα γράφεται και συμπληρώνεται, αλλά στην προκειμένη περίπτωση, έχουν γραφεί πολλά στοιχεία, όχι μόνο από Κρανιώτες, αλλά και από άλλους ερευνητές και συμμετάσχοντες σε αυτά τα γεγονότα. Στην βιβλιογραφία των άρθρων μου αναφέρω μερικά ενδεικτικά πληροφοριακά στοιχεία, τα οποία αποδεικνύουν σαφέστατα την ιστορικότητα των μαχών και τις λεπτομέρειες αυτών.

Πρώτος για τις συγκεκριμένες μάχες, έγραψε ο δάσκαλος του χωριού μας, Ελευθέριος Λάλος.
Ακολούθησε δημοσιευμένο άρθρο του συμπατριώτη μας, Βασιλείου Γ. Κατσαρού.
Ο Σύλλογος Κρανιωτών Λάρισας και Περιχώρων, "Η Ξηροκρανιά", με τον Παύλο Λάλο δημιούργησαν ντοκιμαντέρ με μαρτυρίες και πληροφορίες για τη μάχη.
Ενώ,η οικογένεια Κωνσταντίνου Λυκοστράτη, της οποίας οι πρόγονοι συμμετείχαν ενεργά στη μάχη, δημιούργησε σχετικό ντοκιμαντέρ, με τη μαρτυρία του συνταξιούχου δασκάλου του χωριού μας, Νικολάου Δημουλά, το οποίο έχει χορηγηθεί στον ΜΕΣΚΕ, και παράλληλα έχει αναρτηθεί στο διαδίκτυο (Youtube).
Ο Γεώργιος Βέλκος, στο βιβλίο, «ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΣ ΛΑΜΠΡΙΝΙΔΗΣ-ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΕΛΑΣΣΟΝΟΣ (1924-1955)», Έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Ελασσώνος, 2009, αναφέρει αρκετά στοιχεία.
Στο βιβλίο του Ιωάννου Ε. Γκότση, Τέως Νομάρχου, «Φλόγες στον Όλυμπο» 1945, ΕΚΔΟΣΙΣ: «ΕΛΛΑΣ-ΑΜΕΡΙΚΗ» δίνονται πολλές ενδιαφέροντες λεπτομέρειες και στοιχεία για εκείνη την περίοδο.
Ο αείμνηστος, Ιωάννης Φακής στα «ΕΝΘΥΜΗΜΑΤΑ ΖΩΗΣ», "Διάδραση", δίνει αξιόλογα ιστορικά στοιχεία.
Επιπλέον, υπάρχουν ακόμα περισσότερες διάσπαρτες αναφορές και πολύτιμες μαρτυρίες, δημοσιευμένες σε περιοδικά και βιβλία με σχετικό περιεχόμενο. Με τα παραπάνω μέσα, έχουν αποτυπωθεί, καταγραφεί, περισωθεί, και δει τη δημοσιότητα, για την περίοδο αυτή και γι' αυτές τις  μάχες, στον συγκεκριμένο τόπο,  πληροφορίες, μαρτυρίες και ντοκουμέντα,  διασφαλίζοντας  την ύπαρξη των ιστορικών γεγονότων. Στόχος ήταν να φωτιστούν ολόπλευρα και όσο γίνεται πιο αντικειμενικά οι πρόσφατες σελίδες ιστορίας της περιοχής και, γιατί όχι, και η πανελλαδική σημασία τους. Πράγμα που έγινε διότι, διεξοδικά, αξιολογικά και προπαντός με πληροφορίες για τα γεγονότα και τα συμβάντα, για τα πρόσωπα και τα πεπραγμένα τους, αποδόθηκαν όπως ακριβώς υπήρξαν, έγιναν και παγιώθηκαν ιστορικά.  Έτσι έχει καταστεί δυνατό να δοθεί στις νέες γενιές, που δεν έζησαν τα δρώμενα, ένα συνολικό, ελεγμένο και αξιολογημένο υλικό, μια συγκροτημένη καταγραφή, μια καθαρή εικόνα της ιστορίας του τόπου τους.
Η δε αναφορά που γίνεται, στην ιστοσελίδα του Χρήστου Γκουνέλα, στην τυχόν σύγχυση των συγκεκριμένων ιστορικών γεγονότων, (γερμανική κατοχή-νικηφόρα μάχη ενάντια των γερμανών), με άλλα γεγονότα που έλαβαν χώρα κατά την διάρκεια του εθνικού διχασμού, δεν τα συνδέει τίποτα και χρονολογικά, αλλά ούτε και ιστορικά. Και η όποια ιστορική αναφορά αυτών των συγκεκριμένων ιστορικών γεγονότων, που αναφέρω, δεν αποσκοπεί και δεν έχει πρόθεση να ξύσει πληγές, του παρελθόντος, διότι αφενός  δεν συνδέονται ιστορικά, αφετέρου, δεν αναφέρω τίποτα σχετικά, με αυτά που αναφέρονται, από τους εμπλεκόμενους στην ανταλλαγή των απόψεών και προβληματισμό τους στην ιστοσελίδα. Εξάλλου, στις δημοσιεύσεις μου, δεν αναφέρω τίποτε, σχετικό με τα αναφερόμενα, από τους ανώνυμους, εμπλεκόμενους στον διάλογο.
Επί αυτού πρέπει να γνωρίζετε, -είναι το μόνο σχόλιο που επιθυμώ να κάνω- είναι πως η ίδια η Κρανιώτικη κοινωνία, αυτήν την μεγάλη πληγή, την έχει επουλώσει μόνη της και ποικιλοτρόπως, εδώ και δεκαετίες. Ενδεικτικά αναφέρω γάμους μεταξύ παιδιών, αλλά και εγγονών «αντίπαλων ιδεολογικά οικογενειών»,  που στιγματίστηκαν απαράδεκτα και άδικα, αλλά κατάφεραν να συμβιώσουν, να δημιουργήσουν οικογένειες και να ξεχάσουν το παρελθόν.
  Και εμείς, είναι κρίμα την σημερινή εποχή, να επαναφέρουμε στην μνήμη μας,
ό,τι μας χώριζε, μας πλήγωνε και είχε βάλει στις καρδιές μας, το μίσος και την έχθρα. Η υλοποίηση της πρότασης θα μπορούσε κάλλιστα να συμβάλλει στην καταλλαγή των όποιων οξυμένων συναισθημάτων υπάρχουν ακόμη. Ένα από τα σκεπτικά της ανέγερσης του μνημείου είναι στο να γκρεμίσει τα τείχη του παραλόγου που είχαν κτίσει ορισμένοι, και διχάσει ακόμη περισσότερο τον δοκιμασμένο και ταλαιπωρημένο λαό της Κρανιάς.
Η επέτειος του 1940, είναι εθνική εορτή και η όποια απόπειρα κομματικοποίησης έχει εκδηλωθεί, δεν βρήκε πρόσφορο έδαφος, διότι είναι ανεδαφική και εκτός πραγματικότητας.
Η Εθνική Αντίσταση εναντίον των στρατευμάτων κατοχής 1941-1944, προέκταση και ολοκλήρωση του έπους της Αλβανίας, των Μακεδονικών οχυρών και της Μάχης της Κρήτης, υπήρξε συλλογικό έργο όλων των Ελλήνων, που με τις όποιες δυνάμεις τους αντιτάχθηκαν στους κατακτητές και πολέμησαν για το πανάκριβο αγαθό της Ελευθερίας.
Για να αποδοθεί έμπρακτα ένας ελάχιστος φόρος τιμής σε όλους εκείνους, άντρες, γυναίκες και παιδιά που αγωνίστηκαν, βασανίστηκαν ή έπεσαν ηρωικά προσφέροντας τα μέγιστα στον υπέρ πάντων αγώνα του λαού μας στα μαύρα χρόνια της Κατοχής, η Ελληνική Πολιτεία την αναγνώρισε επίσημα και  Ν. 1285/1982 καθιέρωσε την επέτειο της Μάχης του Γοργοποτάμου την 25 Νοεμβρίου ως ημέρα Πανελλήνιου εορτασμού της Εθνικής μας Αντίστασης.
Μέσα σε αυτό το πνεύμα συμφιλίωσης, αναγνώρισης και προσφοράς, αυτών που αγωνίστηκαν για την ελευθερία, η πρόταση για ανέγερση επετειακού μνημείου  δεν έρχεται να ξανανοίξει πληγές και να επαναφέρει παλιούς φανατισμούς, αλλά να προσφέρει και να αποτελέσει  ένα ενωτικό σημείο αναφοράς ομόνοιας, με γνώμονα την ιστορία του τόπου, και την προσφορά των Κρανιωτών πατριωτών και άλλων Ελλήνων, που πήραν μέρος σε αυτές τις μάχες, τη δεδομένη ιστορική περίοδο. Εξάλλου, είναι πασιφανές, ότι τα ιστορικά γεγονότα στα οποία γίνεται ιστορική μνεία, έχουν να κάνουν μόνο με την αντίσταση εναντίον των Γερμανών κατακτητών. Τη δεδομένη ιστορική περίοδο και στο ιστορικό πεδίο που διαδραματίζονται τα γεγονότα, οι αγωνιστές και οι νεκροί, ήταν ενταγμένοι στον τότε υπάρχοντα ένοπλο αντιστασιακό φορέα.  Σε άλλες περιοχές, οι πατριώτες, αγωνιστές και νεκροί, ήταν ενταγμένοι σε άλλους ένοπλους φορείς αντίστασης. Ολοκληρώνοντας τον προβληματισμό μου, αναρωτιέμαι για ποιό λόγο δεν πρέπει να ανεγερθεί στην Κρανιά ένα επετειακό μνημείο, το οποίο θα είναι σημείο αναφοράς στην ιστορία του τόπου και της πατρίδος μας και στο οποίο εμείς οι Κρανιώτες  κάθε χρόνο, θα έπρεπε να τιμούμε με εκδηλώσεις μνήμης. Αυτοί οι νεκροί, ΄Ελληνες πατριώτες, δεν είχαν μάνες, αδέρφια, συγγενείς; Αν τύγχανε, οι νεκροί να ήταν Κρανιώτες, και ήταν ενταγμένοι στον ίδιο, προαναφερόμενο ένοπλο φορέα, θα ήταν καλοί ή κακοί;  Δεν θα ανεγείραμε και για αυτούς, ένα αντίστοιχο μνημείο; Ή μήπως, επειδή δεν ήταν συμπατριώτες μας, δεν είναι άξιοι αναφοράς και τιμής;
Άλλωστε, από μόνες τους οι γραπτές μαρτυρίες δεν έχουν ολοκληρωμένη υπόσταση και αξία, όταν δεν συνοδεύονται από μνημεία που δίνουν ζωή και εικόνα μνήμης στις μελλοντικές γενιές.
Η δημοσίευση του αποσπάσματος της κατοχικής εφημερίδας είναι ένας μικρός φόρος τιμής στους νεκρούς της μάχης που έγινε την 10/2/1944 και αποσκοπεί στην ανάδειξη και προβολή του ιστορικού γεγονότος, μέσα από πρωτογενείς ιστορικές πηγές, στην επιβεβαίωση της αλήθειας και στη συμβολή της μελέτης της τοπικής ιστορίας. 
Ορόσημο για το χωριό μας, αλλά και για την γύρω περιοχή, αποτέλεσε η μάχη της Κρανιάς στις 10 Οκτωβρίου 1943. Η ανωτέρω μάχη-σταθμός της αντιστασιακής δράσης στην ιστορία της Κρανιάς, με τους νεκρούς αγωνιστές, αποτέλεσε χάρη στον ενωτικό της χαρακτήρα, φωτεινό παράδειγμα για τις επερχόμενες γενιές. Πολλοί συμπατριώτες μας ασχολήθηκαν με το θέμα της μάχης αναδεικνύοντας την και κάνοντάς την γνωστή, ειδικά δε στις νεότερες γενιές των συμπατριωτών μας.
Με το παρόν άρθρο θέλω να εξάρω το θάρρος και την φιλοπατρία όλων των απλών, αγράμματων Κρανιωτών, που ενωμένοι  και σε συνεργασία με τους γενναίους μαχητές, αντάρτες του ΕΛΑΣ, αντιστάθηκαν νικηφόρα στον Γερμανό κατακτητή. Ήρθε ο καιρός να γίνει γνωστή η συμβολή, συμμετοχή και η ηρωική αντίσταση της Κρανιάς,  στον κόσμο και στην ιστορία.  Και  εμείς οι απόγονοι αυτών των Κρανιωτών, ήρθε η ώρα να κάνουμε το ελάχιστο καθήκον, να αποτίσουμε  τον οφειλόμενο φόρο τιμής, να προβούμε στην ανέγερση  ενός λιτού, επετειακού μνημείου στα Πηγάδια, στο σημείο της μάχης, ή στον όμορφο χώρο του Αϊ-Λιά, τιμώντας τους νεκρούς και τους αγώνες τους.  Ένα μνημείο θύμησης και μνήμης που θα ενώνει το παρελθόν με το μέλλον, και θα θυμίζει σε όλους εμάς, την ιστορία για τον αντιστεκόμενο λαό της Κρανιάς, ενάντια στους  Γερμανούς. Και σε μια μαρμάρινη πλάκα να γράψουμε το απλό και κατανοητό:
« Εδώ, στις 10 Οκτωβρίου του 1943, ενωμένοι οι Κρανιώτες με τους Αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, πολέμησαν νικηφόρα, τον Γερμανό κατακτητή».

Γιώργος Ι. Μπαλής   mondeatis2@yahoo.gr