Ο δάσκαλος απέδρασε για Αμερική
γράφει ο Παύλος Λάλος
Τα μαθητούδια, χειμώνα καιρό, μαζεύτηκαν πρωί στο σχολειό, μία αίθουσα όλη κι όλη, μα ο δάσκαλος κύριος Τηλέμαχος (από την αρχοντική Τσαρίτσιανη) δε φαινόταν, κι ας έμενε δίπλα από το σχολείο, σε ένα δωμάτιο πετρόχτιστο, που είχε σκεπή με πλάκες ντόπιες ασβεστολιθικές. Άναψαν μόνοι τους το τζάκι να ζεσταθούν, όπως ήξεραν από τις άλλες μέρες. Όλοι οι μαθητές ήταν 85 και παιδιά(αγόρια) στο σύνολο, όπως σε όλα τα χασιώτικα χωριά, που τα «κουρίτσια» ήταν για το σπίτι και δουλειές. Κάποιοι καλοί μαθητές πήγαν μετά από λίγο και χτύπησαν την πόρτα του δασκάλου, αλλά σιωπή, δεν ακούστηκε τίποτα. Δεν τόλμησαν από φοβισμένο σέβας να ανοίξουν την πόρτα. Άλλος είπε ότι θάπαθε τίποτα και φώναξαν τον πρόεδρο. Όταν ήρθε κείνος ράθυμος, άνοιξε την πόρτα στο δωμάτιο του δάσκαλου, όπου δεν ήταν κανένας. Πάνω στο τραπέζι ήταν μόνο ένα χαρτί με γράμματα δασκαλίστικα και σε στιχάκια. Ένα μαθητούδι, που είχε κάποια ευχέρεια στο διάβασμα, τους διάβασε τι έγραφε το χαρτί, και κατάλαβαν ότι ο δάσκαλος το είχε σκάσει.
«Διδάσκαλος μέσ’ την Κρανιά
φύλαγε Χριστέ και Παναγιά.
Φίλος μου αν τύχει εδώ να ’ρθεί
πολύ τον λυπούμε τον δυστυχή.
Γιατί μ’ ανθρώπους δεν έχει να κάμει
με τα θεριά κάλλιο να πάει.
Γίδια, γουρούνια, βουβάλια κι αν βρουν
σκυφτά- σκυφτά νυχτοπερπατούν.
Κι αν οι τσιοπάνοι εναντιώσουν
αυτοί δεν αργούν να τους σκοτώσουν.
Μόνη τους χάρη τους έχει μείνει
μόνο η νηστεία έχει απομείνει,
ούτε και λάδι δεν έχουν να φαν
με την πείνα ξεροψοφάν.
Για αυτό και ’γω ο δυστυχής
διδάσκαλος ενταύθα συμφωνηθείς,
καρπόν δεν ηδυνάμην να εξαγάγω
εις οδόν ευθείαν αυτούς να άγω.
Και επί τέλους απελπισθείς,
καθώς ήδη μη πλερωθείς,
λάθρα αποδρώ δι’ Αμερικήν,
όπως γένοιτο, αμήν.
Εν Κρανιά 1910
Οι παριστάμενοι έμειναν αποσβολωμένοι από αυτή την είδηση, μη δίνοντας σημασία στην οποιαδήποτε λογοτεχνική αξία της μ’ αυτό τον τρόπο-λίβελο διατυπωμένης απόφασης του δασκάλου, αλλά μόνο στην ουσία, ο καθένας από την πλευρά του. Ο δάσκαλος έφυγε, παράτησε τα δασκαλούλια και πάει λέει για την Αμέρικα. Οι μεγάλοι κατάλαβαν πως ο δάσκαλος έβγαλε το άχτι του για τους χοντροκομένους αυτούς Χασιώτες, που τους ταύτησε με τα θεριά και τους κατηγορεί ότι τις νύχτες κλέβουν ζώα, ενώ και τα δασκαλοπαίδια ήταν γι αυτόν το ίδιο και χειρότερα των γονέων τους, δεν τιθασεύονταν ούτε έμπαιναν σε οδό παιδείας, αυτό έλεγε στο ποιητικό του ομοιοκατάληκτο γράμμα. Ένας μαθητής πήγε και το είπε στους άλλους που τσιροκόπησαν από χαρά «δεν θα κάνουμι μάθημα, έφυγε η δάσκαλους, ζήτω!!!». Ο Πρόεδρος είπε: «Βρε τον κιαρατά τον κυρ δάσκαλο, τώρα έφυγε; Μες στη χρονιά μας άφησε χωρίς δάσκαλο. Πρέπει να μαζέψω τους άλλους στην εκκλησία και τον παπά, να δούμε τι θα κάνουμε». Βλέπεις ο δάσκαλος είχε κλείσει συμφωνία με την εκκλησιαστική Επιτροπή του χωριού, να τον πληρώνει το παγκάρι της εκκλησίας χρον’κά, απ’ τον Σεπτέμβρη κι όσο κρατούσαν τα μαθήματα ως το καλοκαίρι που έπρεπε να παραδώσει τα χαρτιά με τους προαχθέντες. Τότε θα τον ξοφλούσαν. Εδώ άφησε και τα χρήματα που ήταν να λάβει. Η περιοχή ήταν ακόμα τουρκοκρατούμενη, όμως η μετανάστευση στην Αμερική ήταν εφικτή.
(*Το ποίημα διέσωσε ο αείμνηστος δάσκαλος Ελευθέριος Ε. Λάλος στο βιβλίο: Ε.Ε. Λάλος, Κρανιά-Ιστορία Λαογραφία, 1985).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου